4 Czy można bądź trzeba zarejestrować małżeński ustrój majątkowy?
4.1. Czy w Państwa kraju istnieje więcej niż jeden małżeński ustrój majątkowy? Gdzie?
W Republice Czeskiej funkcjonują dwa rejestry umów majątkowych małżeńskich:
- Lista aktów dotyczących małżeńskich ustrojów majątkowych – publiczny rejestr elektroniczny
- Rejestr aktów dotyczących małżeńskich ustrojów majątkowych – niepubliczny rejestr elektroniczny.
Oba rejestry są prowadzone, obsługiwane i zarządzane przez Izbę Notarialną Republiki Czeskiej.
4.2. Jakie dokumenty są rejestrowane? Jakie informacje są rejestrowane?
4.3. W jaki sposób i kto może uzyskać dostęp do zarejestrowanych informacji?
Lista aktów dotyczących małżeńskich ustrojów majątkowych
Listę prowadzi się w celu dokonywania wpisów umów majątkowych małżeńskich (lub ich zmian) oraz orzeczeń w zakresie małżeńskiego ustroju majątkowego. Wykaz składa się z indeksu i zbioru aktów.
W rejestrze umieszcza się następujące dane:
- imiona, nazwiska, daty urodzenia i miejsca zamieszkania małżonków (nupturientów),
- datę zawarcia i wejścia w życie umowy majątkowej małżeńskiej, określenie przyjętego małżeńskiego ustroju małżeńskiego zgodnie z kodeksem cywilnym oraz imię, nazwisko i adres notariusza, który sporządził umowę majątkową małżeńską, lub
- datę wydania i wejścia w życie orzeczenia w sprawie małżeńskiego ustroju majątkowego, sygnaturę akt, oznaczenie sądu, który wydał orzeczenie oraz wskazanie, czy na mocy orzeczenia wspólność majątkowa została zniesiona czy wprowadzona, czy dotychczasowy zakres wspólności majątkowej został ograniczony lub czy nastąpiła zmiana małżeńskiego ustroju małżeńskiego,
- w razie konieczności inne informacje.
W zbiorze aktów zamieszcza się egzemplarz umowy majątkowej małżeńskiej lub odpis orzeczenia sądu.
Wpis umowy majątkowej małżeńskiej na Listę następuje wyłącznie, jeżeli małżonkowie zastrzegli taką czynność w umowie lub na wniosek obojga małżonków. Natomiast wpis orzeczenia w zakresie małżeńskich ustrojów majątkowych jest obowiązkowy, niezależnie od woli małżonków.
Lista jest jawna, a Izba Notarialna Republiki Czeskiej publikuje informacje wpisane na Listę w sposób umożliwiający zdalny dostęp. Na wniosek osoby każdy notariusz wydaje odpis umowy majątkowej małżeńskiej lub orzeczenia sądu ze Zbioru aktów lub wydaje dokument potwierdzający brak wpisu na Liście (art. 35j – 35l ustawy nr 358/1992 Zb. o notariuszach i czynnościach zawodowych notariuszy („czynnościach notarialnych”).
Rejestr aktów dotyczących małżeńskich ustrojów majątkowych
Podobnie jak Listę, rejestr prowadzi się w celu dokonywania wpisów umów majątkowych małżeńskich (lub ich zmian) oraz orzeczeń w zakresie małżeńskich ustrojów majątkowych.
W rejestrze umieszcza się następujące dane:
- imiona, nazwiska, daty urodzenia i miejsca zamieszkania małżonków (nupturientów,
- imię, nazwisko i siedziba kancelarii notariusza, który przechowuje umowę majątkową małżeńską (lub podobnego rodzaju dane dotyczące orzeczenia sądu),
- nr repertorium i datę zawarcia umowy (lub podobnego rodzaju dane dotyczące orzeczenia sądu),
- datę dokonania rejestracji danych.
Dostęp do informacji zawartych w Rejestrze ma wyłącznie notariusz, który sporządził umowę majątkową małżeńską, oraz Izba Notarialna Republiki Czeskiej. Rejestr służy jako źródło informacji o przyjętym małżeńskim ustroju majątkowym wyłącznie na potrzeby postępowania spadkowego po śmierci jednego z małżonków. Na wniosek notariusza uprawnionego przez sąd do działania w sprawie spadkowej w roli zarządcy sądowego, Izba Notarialna przekazuje temu notariuszowi informacje o tym, czy umowa(-y) majątkowa(-e) małżeńska(-e) zawarta(-e) przez zmarłego została(-y) zarejestrowana(-e) oraz o tym, który notariusz przechowuje taką umowę, lub o tym, czy orzeczenie sądu w zakresie małżeńskiego ustroju majątkowego zmarłego zostało zarejestrowane. Wszystkie wyżej wspomniane dane zostają przekazane notariuszowi (art. 35d ustawy o czynnościach notarialnych).
4.4. Jakie są skutki prawne rejestracji (ważność, sprzeciw)?
Lista aktów dotyczących małżeńskich ustrojów majątkowych
Jeśli umowa majątkowa małżeńska lub orzeczenie sądu w zakresie małżeńskiego ustroju majątkowego zostało wpisane na Listę małżonkowie mogą powoływać się na taką umowę lub orzeczenie względem osób trzecich, nawet gdy ich treść nie była tym osobom znana (art. 35 ust. 1 ustawy o czynnościach notarialnych).
Rejestr aktów dotyczących małżeńskich ustrojów majątkowych
Wpisy w rejestrze nie wywołują skutków prawnych, lecz służą wyłącznie do celów informacyjnych.