2.1. Proszę opisać ogólne zasady: Jakie dobra są objęte wspólnością majątkową? Jakie dobra stanowią osobisty majątek poszczególnych małżonków?

Ustawowym małżeńskim ustrojem majątkowym w Republice Czeskiej jest wspólność majątkowa małżonków uregulowana w kodeksie cywilnym (ustawa nr 89/2012 Zb.).

Bardziej szczegółowe regulacje dotyczące wspólnego majątku małżonków i jego składników zawierają art. 709, 710 i 3040 kodeksu cywilnego, zgodnie z którymi do wspólnego majątku małżonków należą:

• przedmioty majątkowe nabyte przez jednego lub obojga małżonków w trakcie trwania małżeństwa, z wyłączeniem przedmiotów majątkowych:
  • służących do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków,
  • nabytych przez jednego z małżonków w drodze darowizny, dziedziczenia lub zapisu, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowili,
  • uzyskanych przez jednego z małżonków z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę,
  • nabytych przez jednego z małżonków w drodze czynności prawnej dotyczącej składników jego majątku osobistego,
  • uzyskanych przez jednego z małżonków z tytułu odszkodowania za szkodę, zniszczenie lub utratę któregokolwiek ze składników jego majątku osobistego,
  • które na podstawie przepisów restytucyjnych zostały zwrócone małżonkowi, którego własność stanowiły przed zawarciem małżeństwa, lub zostały zwrócone małżonkowi będącemu spadkobiercą ich pierwotnego właściciela.

Do majątku wspólnego małżonków zalicza się również dochody z majątku osobistego współmałżonka, jak również udział małżonka w spółce lub spółdzielni, jeżeli małżonek stał się wspólnikiem spółki lub członkiem spółdzielni w trakcie trwania małżeństwa (chyba że nabycie udziałów/akcji należy do jednego z wyżej wymienionych wyjątków).

• Zobowiązania zaciągnięte przez jednego lub obojga małżonków, z wyłączeniem:
  • zobowiązań obciążających przedmioty majątkowe należące do majątku osobistego, których zakres wykracza ponad poziom uzyskanych z nich dochodów, albo
  • zobowiązań zaciągniętych przez jednego z małżonków bez zgody drugiego małżonka w celu innym niż zaspokojenie zwykłych potrzeb rodziny.

2.2. Czy istnieją prawne przesłanki dotyczące przydzielania majątku?

Obowiązujące prawo czeskie nie przewiduje takiego założenia.

2.3. Czy małżonkowie powinny sporządzać inwentarz majątku? Jeśli tak, kiedy i jak?

Obowiązujące przepisy nie przewidują obligatoryjnego sporządzenia spisu inwentarza. Niemniej zaleca się sporządzenie spisu inwentarza na potrzeby dokonania podziału majątku wspólnego małżonków w razie ustania wspólności majątkowej (wskutek ustania małżeństwa lub śmierci jednego z małżonków).

2.4. Kto odpowiada za zarządzanie majątkiem? Kto jest uprawniony do rozporządzania majątkiem? Czy można dysponować/rozporządzać majątkiem samodzielnie czy też wymagana jest zgoda małżonka (np. sprzedaż wspólnego domu małżonków)? Jakie skutki niesie brak zgody na ważność transakcji prawnej i obowiązywanie wobec osób trzecich?

Oboje małżonkowie (lub jedno z nich za porozumieniem) wspólnie korzystają z przedmiotów majątkowych wchodzących w skład majątku wspólnego oraz wspólnie zajmują się ich utrzymaniem. Czynności zwykłego zarządu przedmiotami majątkowymi, wchodzącymi w skład majątku wspólnego, może wykonywać każdy z małżonków (np. prowadzenie zwykłych spraw dotyczących gospodarstwa domowego, uiszczanie świadczeń okresowych z tytułu zobowiązań takich jak czynsz i powiązane usługi, wydatki na żywność, zakup artykułów konsumenckich codziennego użytku). W sprawach dotyczących wspólnego majątku małżonków wykraczających poza czynności zwykłego zarządu (np. zbycie nieruchomości lub przedmiotów majątkowych o znacznej wartości lub ustanowienie hipoteki na nieruchomości) wymagana jest zgoda obojga małżonków. Jeżeli jeden z małżonków odmawia udzielenia zgody bez podania przyczyny lub nie jest w stanie wyrazić swojej woli, drugi małżonek może zwrócić się do sądu o zezwolenie na dokonanie danej czynności prawnej. W przypadku dokonania przez jednego z małżonków czynności prawnej bez wymaganej zgody drugiego z małżonków, drugi małżonek może żądać uznania danej czynności za nieważną (art. 713 i 714 kodeksu cywilnego); jednak w przypadku braku wystąpienia na drogę sądową o uznanie czynności za nieważną dokonana czynność prawna pozostaje ważna (art. 586 ust. 2 kodeksu cywilnego). Regulacje te mają zastosowanie, o ile z umowy majątkowej małżeńskiej lub orzeczenia sądowego nie wynika nic innego.

2.5. Czy jakiekolwiek transakcje zawierane przez jednego z małżonków mogą obowiązywać w stosunku do drugiego małżonka?

Obojgu małżonkom przysługują uprawnienia oraz oboje małżonkowie odpowiadają solidarnie za zobowiązania wynikające z czynności prawnych dotyczących wspólnego majątku dokonywanych przez jednego z małżonków, leżących w zakresie czynności zwykłego zarządu (art. 713 ust. 3 kodeksu cywilnego).

2.6. Kto odpowiada za zobowiązania zaciągnięte w trakcie małżeństwa? Jaki majątek mogą wykorzystać wierzyciele do zaspokojenia swoich roszczeń?

Oboje małżonkowie odpowiadają solidarnie za długi obciążające majątek wspólny (art. 713 ust. 2 kodeksu cywilnego). Długi te mogą zostać pokryte z majątku wspólnego małżonków lub z majątku osobistego każdego z nich.

Małżonkowie mogą w umowie majątkowej małżeńskiej wyłączyć swoją solidarną odpowiedzialność za długi, przy czym umowa taka jest skuteczna względem osób trzecich pod warunkiem, że osoby te wyraziły zgodę (art. 719 ust. 2 kodeksu cywilnego) lub jeśli umowa została wpisana na wniosek obojga małżonków do publicznego rejestru umów majątkowych małżeńskich (art. 721 ust. 1 kodeksu cywilnego).

Małżonkowie ponoszą osobistą odpowiedzialność za zobowiązania, które nie obciążają majątku wspólnego małżonków, w szczególności za: 

• zobowiązania obciążające ich majątki osobiste, których zakres wykracza poza poziom dochodów uzyskanych z tych majątków, 
• zobowiązania zaciągnięte przez jednego z małżonków bez zgody drugiego małżonka w celu innym niż zaspokojenie codziennych potrzeb rodziny,  zobowiązania związane z niewłaściwym postępowaniem jednego z małżonków, 
• zobowiązania wobec organów państwowych, 
• zobowiązania zaciągnięte przed zawarciem małżeństwa.

W postępowaniu egzekucyjnym wierzyciele mogą żądać zaspokojenia (z wyłączeniem zobowiązań zaciągniętych przed zawarciem małżeństwa) nie tylko z majątku osobistego zobowiązanego małżonka, lecz również z majątku wspólnego małżonków.

Print this topic

back to top