1 Jakie jest prawo właściwe?
1.1. Jakie prawo ma zastosowanie do majątku par? Jakie kryteria/zasady są stosowane do określenia prawa właściwego? Które międzynarodowe konwencje muszą być przestrzegane w poszczególnych państwach?
Podstawowe przepisy określające prawo właściwe znajdują się w ustawie nr 97/2012 Zb. o prawie prywatnym międzynarodowym. Zgodnie z art. 49 ust. 3 ustawy o prawie prywatnym międzynarodowym, stosunki majątkowe między małżonkami reguluje prawo państwa, w którym oboje małżonkowie mają miejsce zamieszkania. Jeżeli małżonkowie mają miejsce zwykłego pobytu w różnych krajach stosunki majątkowe między nimi reguluje prawo państwa, którego obywatelami są małżonkowie. Jeżeli małżonkowie posiadają różne obywatelstwa, stosunki majątkowe między nimi reguluje prawo czeskie. Kwestię tę regulują również umowy dwustronne o pomocy prawnej w sprawach cywilnych, handlowych i rodzinnych, zawarte między Republiką Czeską a byłymi państwami socjalistycznymi (m.in. traktat z Bułgarią z dnia 25.11.1976 r., traktat z Polską z dnia 21.12.1987 r., traktat z byłą Socjalistyczną Federalną Republiką Jugosławii z dnia 21.1.1964 r., traktat z Rumunią z dnia 11.07.1987 r.), w których łącznik obywatelstwa przesądza o ustaleniu prawa właściwego. Łącznik miejsca wspólnego zamieszkania małżonków bierze się pod uwagę tylko wówczas gdy małżonkowie posiadają różne obywatelstwa. W traktacie z byłym Związkiem Radzieckim, zawartym w dniu 12.08.1982 r. (wiążącym w odniesieniu do Rosji, Mołdawii, Kirgistanu i Gruzji) oraz w traktacie z Ukrainą z dnia 28.5.2001 r. posłużono się łącznikiem wspólnego miejsca zamieszkania małżonków. Postanowienia zawarte w tych umowach międzynarodowych stosuje się zamiast regulacji ustawowej.
Zarejestrowane związki partnerskie i podobnego rodzaju związki oraz ich skutki, w tym zmiany stosunków osobistych i majątkowych między osobami pozostającymi w takim związku reguluje prawo państwa, w którym zarejestrowany związek partnerski lub podobnego rodzaju związek został zawarty (art. 67 ust. 2 ustawy o prawie prywatnym międzynarodowym).
1.2. Czy małżonkowie mogą wybrać prawo, które ma do nich zastosowanie? Jeśli tak, jakie zasady obowiązują przy takim wyborze (np. prawa, które można wybrać, wymogi formalne, prawo działające wstecz)?
Zgodnie z art. 49 ust. 4 ustawy o prawie prywatnym międzynarodowym, małżonkowie mogą poddać swe stosunki majątkowe:
- prawu ojczystemu jednego z nich, albo
- prawu państwa, w którym jedno z nich ma miejsce zwykłego pobytu, albo
- w przypadku majątku nieruchomego, prawu państwa w którym dana nieruchomość jest położona, albo
- prawu czeskiemu.
Stosowna umowa w tym zakresie musi zostać sporządzona przez notariusza w formie aktu notarialnego lub w podobnej formie, jeżeli została zawarta za granicą.