1 Jakie jest prawo właściwe?
1.1. Jakie prawo ma zastosowanie do majątku par? Jakie kryteria/zasady są stosowane do określenia prawa właściwego? Które międzynarodowe konwencje muszą być przestrzegane w poszczególnych państwach?
Jeżeli małżonkowie nie uzgodnią inaczej, prawem właściwym dla ich stosunków majątkowych jest prawo państwa stałego pobytu małżonków po zawarciu małżeństwa. W przypadku gdy później małżonkowie zmienią miejsce stałego pobytu, przenosząc się do innego państwa, to prawo tego państwa staje się prawem właściwym po pięciu latach zamieszkiwania w tym państwie. Niemniej prawo nowego państwa stałego pobytu staje się właściwe od razu po zmianie miejsca stałego pobytu, jeśli małżonkowie wcześniej w czasie trwania małżeństwa posiadali miejsce stałego pobytu w tym państwie lub oboje są jego obywatelami. Prawo właściwe dla stosunków majątkowych małżonków nie ulega zmianie w razie późniejszej zmiany miejsca stałego pobytu małżonków wiążącej się z przeniesieniem do innego państwa, jeżeli małżonkowie lub narzeczeni umownie określili prawo właściwe do ich stosunków majątkowych; lub kiedy z powodu trwającego ustania małżeństwa, separacji lub postępowania w sprawie o rozwód, małżonek nabył roszczenie o podział wspólnego majątku, zanim prawo innego państwa stało się prawem właściwym. W przypadku gdy małżonkowie nie mają miejsca stałego pobytu w tym samym państwie, to prawem właściwym dla ich stosunków majątkowych jest prawo państwa, z którym są ogólnie najbliżej powiązani (§ 129 ustawy o małżeństwie). Należy dodać, że konwencja nordycka między Danią, Finlandią, Islandią, Norwegią i Szwecją zawiera niemal identyczne normy kolizyjne dotyczące małżeństwa, przysposobienia i opieki oraz ma zastosowanie, jeżeli oboje małżonkowie są obywatelami umawiających się państw w chwili zawarcia małżeństwa oraz obiorą miejsce stałego pobytu w umawiającym się państwie.
1.2. Czy małżonkowie mogą wybrać prawo, które ma do nich zastosowanie? Jeśli tak, jakie zasady obowiązują przy takim wyborze (np. prawa, które można wybrać, wymogi formalne, prawo działające wstecz)?
Narzeczeni i małżonkowie mogą w drodze umowy określić prawo właściwe dla ich stosunków majątkowych. Dla ważności takiej umowy wymagana jest pisemna forma jej zawarcia. Jako prawo właściwe dla stosunków majątkowych między małżonkami mogą oni wskazać w umowie prawo państwa, w którym małżonek ma miejsce stałego pobytu, lub prawo państwa, którego małżonek jest obywatelem w chwili zawarcia umowy. Jeżeli jeden z małżonków lub oboje małżonkowie zmienią miejsce stałego pobytu przenosząc się do innego państwa w czasie trwania małżeństwa, to jako prawo właściwe można wskazać w umowie również prawo państwa, w którym oboje małżonkowie ostatnio jednocześnie posiadali miejsce stałego pobytu. Dla ważności umowy o zmianie lub unieważnieniu umowy o wyborze prawa właściwego wymagana jest forma pisemna (§ 130 ustawy o małżeństwie).
