9 Do jakiego organu należy się zwrócić w przypadku sporów lub innych kwestii prawnych?

Wniosek o podział wspólnego majątku można zamieścić w pozwie rozwodowym. Właściwość sądu w kwestii podziału majątku ustala się według właściwości w sprawie o rozwód (zob. art. 4 ust. 3 Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering = kodeksu postępowania cywilnego), według rozporządzenia Bruksela II bis. Jeżeli podział majątku nie został połączony z postępowaniem rozwodowym (np. wniesiono o przeprowadzenie podziału majątku po wydaniu wyroku rozwodowego), znajduje zastosowanie art. 2 kodeksu postępowania cywilnego i sąd holenderski jest właściwy, jeżeli pozwany posiada zwyczajowe miejsce zamieszkania na terytorium Holandii.

W przypadku postępowań, wyroków i aktów odpowiednio wszczętych, wydanych i sporządzonych nie wcześniej niż 29 stycznia 2019 r., bez względu na datę zawarcia związku małżeńskiego, stosuje się rozporządzenie Rady (UE) 2016/1103 z 24 czerwca 2016 r.

Wspomniane rozporządzenie przewiduje następujące organy właściwe:

- w sprawach dotyczących małżeńskiego ustroju majątkowego w przypadku śmierci jednego z małżonków właściwy jest sąd spadku (art. 4);

- w sprawach dotyczących małżeńskiego ustroju majątkowego w przypadku wniesienia pozwu o rozwód, separację prawną lub o unieważnienie małżeństwa właściwe co do zasady są sądy orzekające w przypadku sporów małżeńskich;

- w innych przypadkach małżonkowie mogą dojść do porozumienia, że właściwe będą organy państwa członkowskiego, którego prawo jest prawem właściwym lub organy państwa członkowskiego, w którym zawarty został związek małżeński. Odpowiednie porozumienie należy sporządzić w formie pisemnej, opatrzyć datą i podpisami stron. W braku porozumienia co do zasady właściwe do rozpatrywania wszelkich kwestii dotyczących obowiązujących w państwie członkowskim małżeńskich ustrojów majątkowych, z wyłączeniem przypadków związanych ze śmiercią jednego z małżonków oraz sporów małżeńskich, są sądy państwa członkowskiego:

  • w którym małżonkowie mają wspólne miejsce zwykłego pobytu z chwilą wniesienia sprawy do sądu lub jeżeli nie zachodzi ta okoliczność
  • w którym małżonkowie mieli ostanie wspólne miejsce zwykłego pobytu, o ile jedno z nich nadal tam zamieszkuje lub jeżeli nie zachodzi ta okoliczność
  • w którym pozwany ma miejsce zwykłego pobytu lub jeżeli nie zachodzi ta okoliczność
  • którego obywatelstwo posiadają oboje małżonkowie.

Notariuszy nie obowiązują powyższe zasady dotyczące jurysdykcji z wyłączeniem postępowania spornego, co oznacza, że mają oni swobodę działania np. przy sporządzaniu małżeńskich umów majątkowych, porozumień w sprawie wyboru prawa właściwego lub aktów notarialnych dotyczących podziału majątku.