6 Ποιες είναι οι συνέπειες ενός θανάτου;
Αρχικά, το νόμιμο μερίδιο του συζύγου καθορίζεται σύμφωνα με τις αρχές του κληρονομικού δικαίου όσον αφορά τους κληρονόμους του θανόντος. Εάν ο θανών αφήνει τέκνα ή εγγόνια, το νόμιμο μερίδιο του συζύγου που επιζεί ανέρχεται στο ένα τέταρτο της κληρονομιαίας περιουσίας ( άρθρο 1931 παρ. 1 BGB). Εάν ο θανών δεν αφήνει τέκνα ή εγγόνια, οι νόμιμοι κληρονόμοι είναι οι γονείς και τα αδέλφια του, καθώς και ο/η σύζυγος που επιζεί ( άρθρο 1925 BGB). Σε αυτή την περίπτωση, το νόμιμο μερίδιο του/της συζύγου που επιζεί αυξάνεται στο μισό (άρθρο 1931 παρ. 1 BGB). Μόνο εάν ο θανών δεν αφήνει γονείς, αδέλφια, ανιψιούς, ανιψιές ή παππούδες/γιαγιάδες, ο σύζυγος λαμβάνει το σύνολο της κληρονομιαίας περιουσίας ( άρθρο 1931 παρ. 2 BGB ).
Το σύστημα ρύθμισης των περιουσιακών σχέσεων των συζύγων ενδέχεται να επηρεάσει το πραγματικό μερίδιο του συζύγου σε δεύτερο στάδιο:
- Στο σύστημα κοινοκτημοσύνης αποκτημάτων, η αξίωση του συζύγου που επιζεί για την εξίσωση ενός δυνητικού πλεονάσματος ικανοποιείται με την αύξηση του νόμιμου μεριδίου του κατά το ένα τέταρτο της περιουσίας ( άρθρο 1371 παρ. 1 BGB). Για παράδειγμα, ο/η σύζυγος που επιζεί λαμβάνει το μισό της περιουσίας εάν ο θανών αφήνει τέκνα ή εγγόνια.
- Στο σύστημα διαχωρισμού των περιουσιακών στοιχείων, ο σύζυγος λαμβάνει μόνο το νόμιμο μερίδιο. Ωστόσο, εάν ο επιζών σύζυγος διαδέχεται κληρονομικά τον θανόντα μαζί με ένα τέκνο/δύο εγγόνια του θανόντος, το νόμιμο μερίδιο θα αυξηθεί στο μισό/ένα τρίτο της περιουσίας ( άρθρο 1931 παρ. 4 BGB).
- Εάν, στο σύστημα κοινής περιουσίας, ο γάμος λυθεί λόγω θανάτου ενός συζύγου, το μερίδιο του θανόντος συζύγου στην κοινή περιουσία αποτελεί μέρος της κληρονομιαίας περιουσίας. Η κληρονομική διαδοχή του συζύγου που επιζεί πραγματοποιείται σύμφωνα με τις γενικές διατάξεις ( άρθρο 1482 BGB).
Οι σύζυγοι είναι ελεύθεροι να επιλέξουν εναλλακτικές ρυθμίσεις κληρονομικής διαδοχής σε περίπτωση θανάτου και να συμφωνήσουν περί αμοιβαίων διατάξεων με τη μορφή (κοινών) διαθηκών ή κληρονομικών συμβάσεων. Μετά τον θάνατο ενός εκ των συζύγων, η νέα διαθήκη του επιζώντος συζύγου δεν δύναται να διαθέσει την περιουσία κατά τρόπο που αντιβαίνει στις διατάξεις της κοινής διαθήκης ή της κληρονομικής σύμβασης εάν οι εν λόγω διατάξεις ορίζονται ως αμοιβαίως δεσμευτικές για τους συζύγους (για παράδειγμα, η νέα διαθήκη του επιζώντος συζύγου δεν δύναται να διαθέσει την περιουσία των συζύγων εις βάρος των κοινών κατιόντων, οι οποίοι έχουν οριστεί υποχρεωτικά ως κληρονόμοι της συνολικής περιουσίας μετά τον θάνατο του συζύγου, πρβ. άρθρο 2269 BGB).