2 Υπάρχει νόμιμο καθεστώς που να διέπει τις περιουσιακές σχέσεις των συζύγων και, εφόσον υπάρχει, τι προβλέπει;
2.1. Παρακαλούμε περιγράψτε τις γενικές αρχές: Ποια αγαθά αποτελούν μέρος της κοινοκτημοσύνης περιουσιακών στοιχείων; Ποια αγαθά αποτελούν μέρος των ξεχωριστών περιουσιών των συζύγων;
Η ονομαζόμενη κοινοκτημοσύνη αποκτημάτων αποτελεί το προκαθορισμένο νόμιμο σύστημα ρύθμισης των περιουσιακών σχέσεων των συζύγων. Βασικά αντιστοιχεί στον διαχωρισμό των περιουσιακών στοιχείων. Τα περιουσιακά στοιχεία του συζύγου και της συζύγου δεν μετατρέπονται σε κοινή περιουσία των συζύγων [ άρθρο 1363 παρ. 2 BGB (Γερμανικός Αστικός Κώδικας)]. Το ίδιο ισχύει και για τα περιουσιακά στοιχεία των συζύγων που αποκτώνται μετά την τέλεση του γάμου. Ωστόσο, οποιαδήποτε αύξηση των περιουσιακών στοιχείων των συζύγων κατά τη διάρκεια του γάμου θα διανεμηθεί σε ίσα μέρη μετά τη λήξη του καθεστώτος που διέπει τις περιουσιακές σχέσεις των συζύγων, ειδικότερα ως αποτέλεσμα διαζυγίου ή θανάτου ενός εκ των συζύγων. Γενικά, οι σύζυγοι δεν υπόκεινται σε περιορισμούς όσον αφορά τη διάθεση των περιουσιακών στοιχείων τους και δεν ευθύνονται για τις υποχρεώσεις του άλλου συζύγου (σχετικά με τους περιορισμούς διάθεσης, βλέπε σημείο 2.4, σχετικά με τους περιορισμούς ευθύνης, βλέπε σημείο 2.5).
2.2. Υπάρχουν νομικές προϋποθέσεις σχετικά με την κατανομή των περιουσιακών στοιχείων;
Υπάρχει ένα (μαχητό) τεκμήριο υπέρ των πιστωτών, σύμφωνα με το οποίο συγκεκριμένα περιουσιακά στοιχεία ανήκουν στον έναν σύζυγο. Αυτό σχετίζεται ιδιαίτερα με την αναγκαστική εκτέλεση (βλέπε σημείο 2.6).
2.3. Οι σύζυγοι πρέπει να προβούν σε απογραφή των περιουσιακών στοιχείων; Εάν ναι, πότε και με ποιον τρόπο;
Οι σύζυγοι δεν υποχρεούνται να συντάξουν απογραφή των περιουσιακών στοιχείων τους. Ωστόσο, η σύνταξη απογραφής κατά την έναρξη του γάμου («αρχικά περιουσιακά στοιχεία») δεν διευκολύνει την απόδειξη των σωρευθέντων αποκτημάτων κατά τη διάρκεια του γάμου (βλέπε σημείο 5.3). Εάν δεν έχει συνταχθεί απογραφή των αρχικών περιουσιακών στοιχείων, θα ισχύσει ένα μαχητό τεκμήριο, σύμφωνα με το οποίο τα τελικά περιουσιακά στοιχεία ενός συζύγου αποτελούν τα σωρευθέντα αποκτήματά του (άρθρο 1377 παρ. 3 BGB).
2.4. Ποιος είναι υπεύθυνος για τη διαχείριση των περιουσιακών στοιχείων; Ποιος έχει δικαίωμα διάθεσης των περιουσιακών στοιχείων; Μπορεί ένας εκ των συζύγων να διαθέσει/διαχειριστεί την περιουσία μόνος του ή είναι απαραίτητη η συναίνεση του έτερου συζύγου (π.χ. στις περιπτώσεις διάθεσης της οικίας των συζύγων); Ποια είναι η επίδραση ενδεχόμενης απουσίας συναίνεσης στην εγκυρότητα μιας νομικής συναλλαγής και στο αντιτάξιμο κατά τρίτων;
Γενικά, οι σύζυγοι μπορούν να διαθέτουν ελεύθερα την αντίστοιχη περιουσία τους κατά τη διάρκεια του γάμου, εάν δεν υπάρχουν αντίθετες συμφωνίες.
Ωστόσο, η αρχή της ελευθερίας διάθεσης της περιουσίας ενός συζύγου περιορίζεται ως εξής:
- Ένας σύζυγος δεν έχει δικαίωμα να διαθέσει το σύνολο της περιουσίας του χωρίς την έγκριση του άλλου συζύγου. Βάσει της νομολογίας, τα περιουσιακά στοιχεία που αντιστοιχούν στο 80 % της συζυγικής περιουσίας του διαθέτοντος συζύγου μπορούν να θεωρηθούν ως «το σύνολο της περιουσίας» ( άρθρο 1365 BGB). Στην πράξη, οι εν λόγω όροι πληρούνται συχνά στην περίπτωση ακίνητης περιουσίας.
- Επιπλέον, ένας σύζυγος μπορεί να διαθέσει οικιακά αντικείμενα (τα οποία ανήκουν αποκλειστικά σε αυτόν) μόνο με την έγκριση του άλλου συζύγου ( άρθρο 1369 BGB). Η «συζυγική οικία» δεν περιλαμβάνεται στα οικιακά αντικείμενα. Σε αυτή την περίπτωση, ωστόσο, πληρούνται συχνά στην πράξη οι όροι του άρθρου 1365 BGB που αναφέρεται ανωτέρω.
Εάν ο άλλος σύζυγος δεν συναινεί εκ των προτέρων, η σύμβαση θα ανασταλεί και θα στερηθούν οι έννομες συνέπειές της μέχρι να την εγκρίνει ο σύζυγος ( άρθρο 1366 παρ. 1 BGB). Εάν δεν δοθεί έγκριση, η σύμβαση θα είναι άκυρη. Σε ορισμένες περιπτώσεις, το Οικογενειακό Δικαστήριο μπορεί να χορηγήσει άδεια στη θέση του συζύγου που αρνείται τη συναίνεση. Εάν ένας τρίτος απαιτεί την παροχή συναίνεσης εκ μέρους του αντισυμβαλλόμενου, η εν λόγω συναίνεση πρέπει να κοινοποιηθεί στο τρίτο πρόσωπο εντός δύο εβδομάδων. Διαφορετικά, θα θεωρηθεί ότι ο σύζυγος αρνήθηκε τη συναίνεση.
2.5. Υπάρχουν δικαιοπραξίες που καταρτίζονται από τον ένα σύζυγο αλλά δεσμεύουν και τον άλλο;
Γενικά, οι υποχρεώσεις που αναλαμβάνει ένας σύζυγος δεσμεύουν μόνο τον ίδιο. Ωστόσο, εάν ένας σύζυγος νομιμοποιείται να αναλάβει υποχρεώσεις προκειμένου να διασφαλίσει την κάλυψη των καθημερινών αναγκών της οικογένειας, οι συνέπειες των εν λόγω υποχρεώσεων δεσμεύουν επίσης και τον άλλο σύζυγο ( άρθρο 1357 παρ. 1 BGB).
2.6. Ποιος είναι υπεύθυνος για χρέη που συνάφθηκαν κατά τη διάρκεια του γάμου; Ποια περιουσιακά στοιχεία μπορούν να χρησιμοποιήσουν οι πιστωτές προκειμένου να ικανοποιήσουν τις αξιώσεις τους;
Οι σύζυγοι ευθύνονται μόνο για τις δικές τους υποχρεώσεις εκτός εάν ο άλλος σύζυγος φέρει ευθύνη, σε εξαιρετικές περιπτώσεις, μέσω της ανάληψης υποχρεώσεων για την κάλυψη των καθημερινών αναγκών (βλέπε σημείο 2.5). Εκτός από αυτή τη συγκεκριμένη περίπτωση, οι πιστωτές μπορούν να προβάλουν αξιώσεις μόνο κατά της περιουσίας του συζύγου με τον οποίο έχουν συνάψει σύμβαση, ή ο οποίος ευθύνεται έναντί τους για άλλους λόγους (π.χ. ευθύνη εξ αδικοπραξίας).
Η αναγκαστική εκτέλεση διευκολύνεται από την ύπαρξη μαχητού τεκμηρίου κυριότητας (βλέπε σημείο 2.2). Τεκμαίρεται ότι τα κινητά αντικείμενα που βρίσκονται στην κατοχή του ενός συζύγου ανήκουν στον οφειλέτη (κατάσχεση) [άρθρο 1362 BGB σε συνδυασμό με το άρθρο 739 ZPO(Κώδικας Πολιτικής Δικονομίας)]. Το εν λόγω τεκμήριο δεν ισχύει για περιουσιακά στοιχεία που διατίθενται για αποκλειστικά προσωπική χρήση του ενός συζύγου.