2.1. Παρακαλούμε περιγράψτε τις γενικές αρχές: Ποια αγαθά αποτελούν μέρος της κοινοκτημοσύνης περιουσιακών στοιχείων; Ποια αγαθά αποτελούν μέρος των ξεχωριστών περιουσιών των συζύγων;

Το νομοθετημένο σύστημα ρύθμισης των περιουσιακών σχέσεων των συζύγων είναι αυτό της κοινοκτημοσύνης, το οποίο τίθεται σε εφαρμογή με τη σύναψη του γάμου. Η κοινοκτημοσύνη καταλαμβάνει τα περιουσιακά στοιχεία που αποκτούν οι σύζυγοι είτε ατομικά είτε από κοινού κατά τη διάρκεια της εφαρμογής της (κοινή περιουσία). Τα περιουσιακά στοιχεία που αποκλείονται από την κοινή περιουσία ανήκουν στην προσωπική περιουσία του εκάστοτε συζύγου (άρθρο 31 παρ.1 του κώδικα περί οικογένειας και κηδεμονίας).

Στην κοινή περιουσία περιλαμβάνονται ιδίως:

• 1) οι αμοιβές για παρασχεθείσα εργασία και τα εισοδήματα από άλλες κερδοσκοπικές δραστηριότητες,
• 2) τα εισοδήματα από την κοινή περιουσία καθώς και από τις προσωπικές περιουσίες των συζύγων,
• 3) τα οικονομικά οφέλη από συνταξιοδοτικό ταμείο ανοικτού τύπου ή από συνταξιοδοτικό ταμείο εργαζομένων (άρθρο 31 παρ. 2 του κώδικα περί οικογένειας και κηδεμονίας).

Οι οικιακές συσκευές που χρησιμοποιούνται από αμφότερους τους συζύγους ανήκουν στην κοινή περιουσία ακόμη και εάν αποκτήθηκαν από κληρονομία, κληροδοσία ή δωρεά, εκτός εάν ο διαθέτης ή ο δωρητής όρισε άλλως (άρθρο 34 του κώδικα περί οικογένειας και κηδεμονίας).

Η προσωπική περιουσία εκάστου συζύγου περιλαμβάνει (χωρίς όμως να περιορίζεται σε αυτά) τα ακόλουθα:

• 1) τα περιουσιακά στοιχεία που αποκτήθηκαν πριν από την έναρξη εφαρμογής της κοινοκτημοσύνης, τα περιουσιακά στοιχεία που αποκτήθηκαν από κληρονομία, κληροδοσία ή δωρεά πλην εάν ο διαθέτης ή ο δωρητής όρισε άλλως, τα περιουσιακά στοιχεία που εξυπηρετούν αποκλειστικά τις προσωπικές ανάγκες του εκάστοτε συζύγου, τα περιουσιακά στοιχεία που λήφθηκαν ως ανταμοιβή για προσωπικά επιτεύγματα του εκάστοτε συζύγου και τα περιουσιακά στοιχεία που αποκτήθηκαν ως αντάλλαγμα για προσωπικά περιουσιακά στοιχεία πλην εάν ειδικές διατάξεις προβλέπουν άλλως,
• 2) τα περιουσιακά δικαιώματα που απορρέουν από συγκυριότητα επί περιουσιακού στοιχείου βάσει αυτοτελών κανόνων (π.χ. συγκυριότητα σε εταιρεία αστικού δικαίου ή σε εμπορική εταιρεία),
• 3) τα αμεταβίβαστα δικαιώματα που μπορούν να ανήκουν σε μόνο ένα πρόσωπο,
• 4) τα περιουσιακά στοιχεία που λήφθηκαν ως αποζημίωση για σωματική βλάβη ή διαταραχή της υγείας, ή ως αποκατάσταση προκληθείσας ζημιάς. Εντούτοις, η εν λόγω περίπτωση δεν περιλαμβάνει τις παροχές αναπηρίας που λήφθηκαν λόγω της ολικής ή μερικής απώλειας της ικανότητας βιοπορισμού ενός συζύγου, ή λόγω των αυξημένων αναγκών του, ή λόγω της χειροτέρευσης των μελλοντικών προοπτικών του,
• 5) οι απαιτήσεις για την καταβολή αμοιβών από εργασία ή εισοδημάτων από άλλες κερδοσκοπικές δραστηριότητες,
• 6) τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας και τα συγγενικά δικαιώματα, τα δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας και τα λοιπά δικαιώματα του δημιουργού (άρθρο 33 του κώδικα περί οικογένειας και κηδεμονίας).

2.2. Υπάρχουν νομικές προϋποθέσεις σχετικά με την κατανομή των περιουσιακών στοιχείων;

Το εάν ορισμένο περιουσιακό στοιχείο ανήκει στην κοινή ή στην προσωπική περιουσία ορισμένου συζύγου εξαρτάται από το σε ποια από τις ανωτέρω κατηγορίες εντάσσεται, λαμβανομένου υπόψη του τρόπου με τον οποίο αποκτήθηκε (βλ. 2.1).

2.3. Οι σύζυγοι πρέπει να προβούν σε απογραφή των περιουσιακών στοιχείων; Εάν ναι, πότε και με ποιον τρόπο;

Η σύνταξη απογραφής δεν είναι απαραίτητη. Ωστόσο, απογραφή δύνανται πάντοτε να συνταχθεί για αποδεικτικούς σκοπούς.

2.4. Ποιος είναι υπεύθυνος για τη διαχείριση των περιουσιακών στοιχείων; Ποιος έχει δικαίωμα διάθεσης των περιουσιακών στοιχείων; Μπορεί ένας εκ των συζύγων να διαθέσει/διαχειριστεί την περιουσία μόνος του ή είναι απαραίτητη η συναίνεση του έτερου συζύγου (π.χ. στις περιπτώσεις διάθεσης της οικίας των συζύγων); Ποια είναι η επίδραση ενδεχόμενης απουσίας συναίνεσης στην εγκυρότητα μιας νομικής συναλλαγής και στο αντιτάξιμο κατά τρίτων;

2.5. Υπάρχουν δικαιοπραξίες που καταρτίζονται από τον ένα σύζυγο αλλά δεσμεύουν και τον άλλο;

Έκαστος σύζυγος δύναται να κατέχει και να χρησιμοποιεί προσωπικά τα στοιχεία που ανήκουν στην κοινή περιουσία (άρθρο 34₁ του κώδικα περί οικογένειας και κηδεμονίας). Ενόσω διαρκεί το νόμιμο σύστημα της κοινοκτημοσύνης, κανείς σύζυγος δεν δύναται να ζητήσει τη διανομή της κοινής περιουσίας. Επιπροσθέτως, κανείς σύζυγος δεν δύναται να διαθέσει ή να αναλάβει υποχρέωση να διαθέσει ποσοστό της κοινής περιουσίας ή κάποιο ειδικότερο περιουσιακό στοιχείο αυτής που θα περιερχόταν στον ίδιο σε περίπτωση λύσης της νόμιμης κοινοκτημοσύνης (άρθρο 35 του κώδικα περί οικογένειας και κηδεμονίας). Οι σύζυγοι οφείλουν να συνεργάζονται στη διαχείριση της κοινής τους περιουσίας (άρθρο 36 παρ. 1 του κώδικα περί οικογένειας και κηδεμονίας). Έκαστος σύζυγος δύναται να διαχειρίζεται την περιουσία και μόνος του, εξαιρουμένων, ωστόσο, των προαναφερθεισών ενεργειών (δηλαδή, των ενεργειών που χρήζουν της συναίνεσης του άλλου συζύγου). Ένας σύζυγος δύνανται να αντιταχθεί στη διαχείριση της κοινής περιουσίας από τον άλλο σύζυγο, πλην όσον αφορά τις πράξεις διαχείρισης καθημερινών ζητημάτων, τις πράξεις με σκοπό την ικανοποίηση των καθημερινών αναγκών της οικογένειας και τις πράξεις που διενεργήθηκαν στο πλαίσιο ορισμένης κερδοσκοπικής δραστηριότητας (άρθρο 36 παρ. 1 και 2 του κώδικα περί οικογένειας και κηδεμονίας).

Εφόσον υποβληθεί σχετικό αίτημα από έναν από τους συζύγους, το δικαστήριο δύναται, για σπουδαίο λόγο, να αφαιρέσει από τον άλλο σύζυγο το δικαίωμα να διαχειρίζεται την κοινή περιουσία ενεργώντας μόνος του. Το δικαστήριο δύναται επίσης να ορίσει ότι θα απαιτείται η άδεια του ιδίου αντί της συναίνεσης του συζύγου για τις ενέργειες που προβλέπονται στο άρθρο 37 παρ. 1 του κώδικα περί οικογένειας και κηδεμονίας.

Η συναίνεση του άλλου συζύγου απαιτείται για:

• 1) κάθε δικαιοπραξία με αντικείμενο τη διάθεση, επιβάρυνση ή αγορά ακίνητου περιουσιακού στοιχείου, ή του δικαιώματος μόνιμης επικαρπίας, ή κάθε άλλη δικαιοπραξία αναφορικά με τη χρήση και εκμετάλλευση του ακίνητου περιουσιακού στοιχείου,
• 2) κάθε δικαιοπραξία με αντικείμενο τη διάθεση, επιβάρυνση ή αγορά εμπράγματου δικαιώματος σε κτίριο ή οικοδόμημα,
• 3) κάθε δικαιοπραξία με αντικείμενο τη διάθεση, επιβάρυνση, αγορά ή μίσθωση γεωργικής εκμετάλλευσης ή επιχείρησης,
• 4) τις δωρεές από την κοινή περιουσία, με την εξαίρεση των συνήθως αποδεκτών δωρεών (άρθρο 37 παρ. 1 του κώδικα περί οικογένειας και κηδεμονίας).

Κάθε σύμβαση συναφθείσα από τον ένα σύζυγο χωρίς την απαιτούμενη συναίνεση του άλλου συζύγου είναι άκυρη, πλην εάν εγκριθεί εκ των υστέρων από τον άλλο σύζυγο. Ομοίως, οι μονομερείς δικαιοπραξίες στις οποίες προβαίνει ο ένας σύζυγος χωρίς την απαιτούμενη συναίνεση του άλλου επίσης είναι άκυρες (άρθρο 37 παρ. 2-4 του κώδικα περί οικογένειας και κηδεμονίας).

2.6. Ποιος είναι υπεύθυνος για χρέη που συνάφθηκαν κατά τη διάρκεια του γάμου; Ποια περιουσιακά στοιχεία μπορούν να χρησιμοποιήσουν οι πιστωτές προκειμένου να ικανοποιήσουν τις αξιώσεις τους;

Αμφότεροι οι σύζυγοι ευθύνονται από κοινού και εις ολόκληρον για τις υποχρεώσεις που ανέλαβε οποιοσδήποτε εξ αυτών προκειμένου να εκπληρώσει τις καθημερινές ανάγκες της οικογένειας (άρθρο 30 του κώδικα περί οικογένειας και κηδεμονίας). Στην περίπτωση που ο ένας εκ των συζύγων αναλάβει ορισμένη υποχρέωση με τη συναίνεση του άλλου συζύγου, ο πιστωτής δύναται να απαιτήσει να χρησιμοποιηθεί και η κοινή περιουσία για την εξόφληση της υποχρέωσης. Στην περίπτωση που ο ένας εκ των συζύγων αναλάβει ορισμένη υποχρέωση χωρίς τη συναίνεση του άλλου συζύγου, ή που η υποχρέωση δεν απορρέει από δικαιοπραξία, ή που η υποχρέωση αναλήφθηκε πριν από την έναρξη της εφαρμογής μεταξύ των συζύγων του συστήματος της κοινοκτημοσύνης, ή που η υποχρέωση σχετίζεται με προσωπικά περιουσιακά στοιχεία, ο πιστωτής δύναται μόνο να απαιτήσει όπως εξοφληθεί η υποχρέωση από την προσωπική περιουσία του οφειλέτη της ή από συγκεκριμένα στοιχεία της κοινής περιουσίας (π.χ. από αμοιβές για παρασχεθείσα εργασία) (άρθρα 41-42 του κώδικα περί οικογένειας και κηδεμονίας).

Print this topic

back to top