2 Υπάρχει νόμιμο καθεστώς που να διέπει τις περιουσιακές σχέσεις των συζύγων και, εφόσον υπάρχει, τι προβλέπει;
2.1. Παρακαλούμε περιγράψτε τις γενικές αρχές: Ποια αγαθά αποτελούν μέρος της κοινοκτημοσύνης περιουσιακών στοιχείων; Ποια αγαθά αποτελούν μέρος των ξεχωριστών περιουσιών των συζύγων;
Σύμφωνα με τον Αστικό Κώδικα, οι σύζυγοι διατηρούν αδιαίρετη συγκυριότητα επί της κοινής περιουσίας, γεγονός που σημαίνει ότι τα μερίδια κυριότητας των συζύγων δεν προσδιορίζονται ποσοτικά. Όλα τα υλικά περιουσιακά στοιχεία (κινητά και ακίνητα), τα δικαιώματα και τα λοιπά περιουσιακά στοιχεία που αποκτώνται νόμιμα από έναν από τους συζύγους κατά τη διάρκεια του γάμου εντάσσονται στην κοινή περιουσία, με την εξαίρεση: των περιουσιακών στοιχείων που αποκτώνται από κληρονομία,
- των περιουσιακών στοιχείων που αποκτώνται με δωρεά,
- των περιουσιακών στοιχείων που, λαμβανομένης υπόψη της φύσης τους, εξυπηρετούν τις προσωπικές ανάγκες ή το επάγγελμα του ενός μόνο από τους συζύγους,
- των περιουσιακών στοιχείων που επιστράφηκαν βάσει των κανόνων περί επιστροφής περιουσιών στον σύζυγο στον οποίο ανήκε το επιστραφέν περιουσιακό στοιχείο πριν από τη σύναψη του γάμου ή στον οποίο επιστράφηκε το περιουσιακό στοιχείο ως νόμιμο διάδοχο του αρχικού κυρίου του. [άρθρο 143 Občianskeho zákonníka (OZ) – Αστικός Κώδικας]
2.2. Υπάρχουν νομικές προϋποθέσεις σχετικά με την κατανομή των περιουσιακών στοιχείων;
Δεν υφίστανται τέτοια νόμιμα τεκμήρια.
2.3. Οι σύζυγοι πρέπει να προβούν σε απογραφή των περιουσιακών στοιχείων; Εάν ναι, πότε και με ποιον τρόπο;
Δεν υφίσταται υποχρέωση σύνταξης απογραφής περιουσιακών στοιχείων.
2.4. Ποιος είναι υπεύθυνος για τη διαχείριση των περιουσιακών στοιχείων; Ποιος έχει δικαίωμα διάθεσης των περιουσιακών στοιχείων; Μπορεί ένας εκ των συζύγων να διαθέσει/διαχειριστεί την περιουσία μόνος του ή είναι απαραίτητη η συναίνεση του έτερου συζύγου (π.χ. στις περιπτώσεις διάθεσης της οικίας των συζύγων); Ποια είναι η επίδραση ενδεχόμενης απουσίας συναίνεσης στην εγκυρότητα μιας νομικής συναλλαγής και στο αντιτάξιμο κατά τρίτων;
Τα περιουσιακά στοιχεία που ανήκουν στην κοινή περιουσία δύνανται να χρησιμοποιούνται από αμφότερους τους συζύγους, πλην εάν αυτοί συμφωνήσουν διαφορετικά.
Περαιτέρω, οι σύζυγοι βαρύνονται από κοινού με τις δαπάνες που πραγματοποιούνται για τα κοινά περιουσιακά στοιχεία, ή τη χρήση, ή τη συντήρησή τους (άρθρο 144 OZ). Σε περίπτωση που τις σχετικές δαπάνες κάλυψε μόνο ο ένας σύζυγος από την προσωπική περιουσία του, δικαιούται να ζητήσει επιστροφή των δαπανών του στο πλαίσιο της διανομής της κοινής περιουσίας.
Σε περίπτωση που οι σύζυγοι δεν συμφωνούν ως προς τον τρόπο χρήσης ορισμένου κοινού περιουσιακού στοιχείου ή ως προς την εκκαθάριση δαπανών που πρέπει να πραγματοποιηθούν για το περιουσιακό στοιχείο, κάθε σύζυγος δύναται να προσφύγει στο δικαστήριο για την επίλυση της διαφοράς. Τα συνήθη ζητήματα αναφορικά με την κοινή περιουσία δύνανται να διακανονίζονται από οποιονδήποτε έναν από τους συζύγους. Ο όρος «σύνηθες ζήτημα» δεν ορίζεται στον Αστικό Κώδικα, με αποτέλεσμα να απαιτείται να ληφθούν υπόψη η νομολογιακή πρακτική και οι περιστάσεις κάθε επιμέρους περίπτωσης. Στη νομολογία, για παράδειγμα, δεν θεωρούνται συνήθη ζητήματα η σύναψη σύμβασης μίσθωσης και η αγορά ή πώληση ακινήτων ή άλλων στοιχείων υψηλής αξίας. Στις λοιπές περιπτώσεις απαιτείται η συναίνεση αμφότερων των συζύγων, άλλως η δικαιοπραξία είναι άκυρη, υπό τον όρο ότι ο άλλος σύζυγος ή ο λήπτης της σχετικής δήλωσης βούλησης προβάλλει την ακυρότητά της.
2.5. Υπάρχουν δικαιοπραξίες που καταρτίζονται από τον ένα σύζυγο αλλά δεσμεύουν και τον άλλο;
Δικαιοπραξίες σχετικά με την κοινή περιουσία που αφορούν συνήθη ζητήματα δύνανται να συναφθούν από οποιονδήποτε από τους συζύγους και δεσμεύουν αμφότερους τους συζύγους από κοινού και εις ολόκληρον.
2.6. Ποιος είναι υπεύθυνος για χρέη που συνάφθηκαν κατά τη διάρκεια του γάμου; Ποια περιουσιακά στοιχεία μπορούν να χρησιμοποιήσουν οι πιστωτές προκειμένου να ικανοποιήσουν τις αξιώσεις τους;
Όσον αφορά τις δικαιοπραξίες σχετικά με την κοινή περιουσία, αμφότεροι οι σύζυγοι αποκτούν δικαιώματα και δεσμεύονται από κοινού και εις ολόκληρον (άρθρο 145 παρ. 2 OZ). Για παράδειγμα, έκαστος σύζυγος υποχρεούται να καταβάλει το πλήρες ποσό οφειλής που σχετίζεται με την κοινή περιουσία και ο δανειστής δικαιούται να αξιώσει την καταβολή της οφειλής από αμφότερους τους συζύγους, από τον καθένα χωριστά ή και από τους δύο από κοινού.
Εκτός της σφαίρας της κοινής περιουσίας, οι σύζυγοι ενεργούν ανεξάρτητα. Ο νόμος προβλέπει ότι η αξίωση δανειστή του ενός συζύγου που γεννήθηκε κατά τη διάρκεια του γάμου μπορεί να ικανοποιηθεί στο πλαίσιο της διαδικασίας εκτέλεσης από την κοινή περιουσία. Όταν αργότερα η κοινή περιουσία διανεμηθεί, έκαστος σύζυγος οφείλει να αποκαταστήσει ό,τι δαπανήθηκε από την κοινή περιουσία προς όφελος της προσωπικής περιουσίας του (άρθρο 150 OZ) (βλ. υπό το ερώτημα 5.1).