8 Jakie zasady określa prawo w kwestii rejestrowanych i nierejestrowanych związków partnerskich?

Przepisy dotyczące stosunków majątkowych między małżonkami stosuje się odpowiednio do zarejestrowanych związków partnerskich (możliwych wyłącznie między osobami tej samej płci) (art. 3 ust. 1 lit. a)–c) ustawy XXIX z 2009 r. o zarejestrowanych związkach partnerskich, przepisach powiązanych i zmianie innych ustaw w celu ułatwienia wykazania faktycznego wspólnego pożycia).

Od 1 stycznia 2010 roku związkom między osobami tej samej płci oraz różnej płci przysługują równe prawa do rejestracji związku u notariusza. Taką rejestrację należy jednak odróżnić od rejestracji, o której mowa w akapicie pierwszym. Nie tworzy ona bowiem nowych praw i obowiązków, lecz ułatwia dowiedzenie istnienia związku (art. 36/E-36/G ustawy XLV z 2008 r. o niektórych notarialnych postępowaniach niespornych).

Od 15 marca 2014 r. osoby pozostające w związkach partnerskich mogą na czas trwania ich związku ukształtować swoje stosunki majątkowe w drodze umowy. Taką umowę uznaje się za ważną, jeżeli została sporządzona w formie dokumentu urzędowego lub dokumentu prywatnego opatrzonego podpisem prawnika. Umowa o związku partnerskim może zawierać wszystkie postanowienia w zakresie praw majątkowych, które znajdują zastosowanie również do umowy majątkowej małżeńskiej lub które zostały uregulowane w kodeksie cywilnym.

Umowa o związku partnerskim wywołuje skutki prawne względem osób trzecich, jeżeli została zarejestrowana w krajowym rejestrze umów o związkach partnerskich lub jeżeli osoby pozostające w związku partnerskim są w stanie wykazać, że osoba trzecia wiedziała lub powinna była wiedzieć o zawarciu takiej umowy, w tym o jej treści. Przepisy odnoszące się do rejestru umów majątkowych małżeńskich stosuje się odpowiednio do rejestru umów o związkach partnerskich.

(art. 6:515 kodeksu cywilnego)

O ile umowa o związku partnerskim nie stanowi inaczej, partnerów uznaje się za niezależnych w nabywaniu majątku w czasie ich wspólnego pożycia. Po ustaniu wspólnego pożycia każdy z partnerów może wystąpić z żądaniem dokonania podziału majątku wspólnego nabytego podczas trwania wspólnego pożycia. Przyjmuje się, że nie stanowią wspólnie nabytego majątku składniki, które w przypadku małżeństwa wchodziłyby w skład majątku osobistego.

Partnerzy uzyskują współwłasność majątku nabytego wspólnie przede wszystkim w naturze, w częściach proporcjonalnych do ich wkładów w nabyciu tego majątku. Za taki wkład uznaje się nakład osobistej pracy przy wychowywaniu dzieci, a także zaangażowanie w przedsiębiorstwo drugiego partnera. Jeśli ustalenie wielkości wkładów partnerów nie jest możliwe, przyjmuje się, że są one równe, chyba że miałoby to przyczynić się do powstania niesłusznej straty finansowej u któregokolwiek z partnerów.

O ile kodeks cywilny nie przewiduje inaczej, przepisy dotyczące odroczonej wspólności majątkowej stosuje się odpowiednio do ochrony udziałów partnerów we wspólnie nabytym majątku oraz do podziału wspólnie nabytego majątku między partnerami.

(art. 6:516 kodeksu cywilnego)

Partnerzy mogą zawrzeć umowę co do sposobu dalszego korzystania z ich wspólnego mieszkania po ustaniu, przed zawarciem oraz w trakcie trwania cywilnego związku partnerskiego. Taką umowę uznaje się za ważną, jeżeli została sporządzona w formie dokumentu urzędowego lub dokumentu prywatnego opatrzonego podpisem prawnika.

(art. 6:517 kodeksu cywilnego)