3 Hoe kunnen de echtgenoten hun goederenstelsel regelen?

3.1. Van welke bepalingen kunnen de echtgenoten afwijken door een contract te makenen en welke niet? Voor welk huwelijksvermogenstelsel kunnen zij kiezen?

Het stelsel van gemeenschap van goederen kan door middel van een huwelijkscontract / huwelijkse voorwaarden tussen de echtgenoten worden gewijzigd (art. 210 BW). De keuze voor het stelsel van scheiding van goederen kan ook worden opgenomen bij de registratie van het huwelijk (art. 162 BW).

De wet voorziet in twee soorten gebruikelijke stelsels voor huwelijksvermogen: scheiding van goederen en conventionele gemeenschap van goederen.

Het stelsel van scheiding van goederen verschilt volledig van het wettelijk stelsel: elke echtgenoot behoudt de exclusieve eigendom en het recht om vermogen dat voorafgaand aan en tijdens het huwelijks wordt verworven te gebruiken en beheren, zonder uitzondering, en voldoet zijn/haar eigen schulden met zijn/haar eigen vermogen (artt. 215 en 217 BW).

Indien de echtgenoten gezamenlijk vermogen hebben verworven, dan is dit onderworpen aan de normale bepalingen betreffende gezamenlijk vermogen.

Het stelsel van conventionele gemeenschap van goederen is veel minder voorkomend en is een gewijzigde vorm van het wettelijk stelsel van gemeenschap van goederen. De inhoud ervan kan vrij worden vastgesteld door de echtgenoten, die niettemin zijn toegestaan om:

  • algemene verwijzingen te maken naar wetten of gebruiken die niet op hen van toepassing zijn, maar moeten specifiek de inhoud van de overeenkomst vermelden die hun relatie zal beheersen;
  • in het stelsel van conventionele gemeenschap van goederen het eigen vermogen op te nemen dat vermeld staat onder c), d) en e) onder 2.1.;
  • af te wijken van de bepalingen betreffende het beheer van het gemeenschappelijk vermogen en de gelijkheid van de aandelen met betrekking tot het vermogen dat zou vallen onder de wettelijk stelsel (art. 210 BW).

Hoewel het geen conventioneel stelsel vormt en uitsluitend verwijst naar bepaald specifiek vermogen, voorziet de wetgever ook in het vermogensfonds. Met dit fonds, dat kan bestaan naast het stelsel van scheiding of gemeenschap van goederen, kan een van beide echtgenoten of kunnen beide echtgenoten of een derde partij specifieke openbaar geregistreerde roerende of onroerende goederen of onderhandelbare instrumenten opzij zetten om te voldoen aan de behoeften van het gezin. Dergelijk vermogen is dan onderworpen aan een specifieke bepaling met betrekking tot het beheer en vormt geen voorwerp van de uitvoering van schulden waarvan de schuldeiser weet dat deze zijn aangegaan voor andere behoeften dan het voldoen aan de behoeften van het gezin (art. 167 e.v.).

3.2. Wat zijn de formele vereisten en met wie moet ik contact opnemen?

De voorwaarden moeten worden opgesteld in aanwezigheid van twee getuigen in de vorm van een authentieke akte, anders zullen zij nietig worden verklaard.

De keuze voor het regime van scheiding van goederen kan ook worden opgenomen bij de registratie van het huwelijk (art. 162 BW).

3.3. Wanneer kan het contract worden gesloten en wanneer treedt het in werking?

Het huwelijkscontract / de huwelijkse voorwaarden kunnen te allen tijde worden aangegaan, voorafgaand aan of tijdens het huwelijk. Indien ze voorafgaand aan het huwelijk zijn opgesteld, treden ze in werking op het moment van sluiten van het huwelijk. Indien ze tijdens het huwelijk worden opgesteld, treden ze onmiddellijk in werking.

In alle gevallen kunnen ze slechts worden tegengeworpen aan derden indien er een aantekening is opgenomen bij de registratie van het huwelijk dat is opgenomen in het archief van de burgerlijke stand (art. 162 BW).

3.4. Kan een bestaand contract gewijzigd worden door de echtgenoten? Zo ja, onder welke voorwaarden?

De voorwaarden kunnen te allen tijde worden gewijzigd in de vorm van een authentieke akte (art. 163 BW). In Wet nr. 142 van 10/05/1981 is bepaald dat hiervoor niet langer toestemming van de rechter noodzakelijk is. Er is wel nog steeds goedkeuring nodig voor wijzigingen van voorwaarden die bij authentieke akte zijn aangegaan voorafgaand aan 07/05/1981.