6 Jakie są skutki śmierci małżonka?
W razie śmierci jednego z małżonków, zakres uprawnień współmałżonka pozostającego przy życiu zależy od tego, czy zmarły spisał testament, czy też dojdzie do dziedziczenia ustawowego. Jeżeli zmarły małżonek nie spisał testamentu i nie pozostawił potomków, to pozostający przy życiu małżonek jest uprawniony do dziedziczenia całości spadku po zmarłym (art. 67 ust. 1 ustawy o prawie spadkowym z 1965 r). Jeżeli zmarły małżonek nie spisał testamentu, a pozostawił małżonka i dzieci, to pozostający przy życiu małżonek uprawniony do dziedziczenia dwóch trzecich spadku po zmarłym (art. 67 ust. 2 lit. b) ustawy o prawie spadkowym z 1965 r.) Jeżeli zmarły małżonek spisał testament, a nie pozostawił dzieci, to pozostający przy życiu małżonek jest uprawniony do dziedziczenia połowy spadku (art. 111 ust. 1 ustawy o prawie spadkowym z 1965 r.), niezależnie od treści testamentu. Jeżeli zmarły małżonek spisał testament, a pozostawił małżonka oraz dzieci, to pozostający przy życiu małżonek jest uprawniony do dziedziczenia jednej trzeciej spadku (art. 111 ust. 2 ustawy o prawie spadkowym z 1965 r.), niezależnie od treści testamentu.
W razie separacji jeden z małżonków bądź oboje małżonkowie mogą wystąpić o pozbawienie współmałżonka prawa do dziedziczenia (art. 14 ustawy o prawie rodzinnym z 1995 r.). Na skutek rozwodu strony tracą status małżonków, z którym wiążą się uprawnienia przewidziane w ustawie o prawie spadkowym z 1965 r. Jednakże po rozwodzie, a następnie śmierci jednego z (byłych) małżonków, pozostający przy życiu (były) współmałżonek może wystąpić do sądu o przyznanie udziału w spadku. Sąd przychyli się do wniosku, jeżeli uzna takie rozstrzygnięcie za słuszne, stwierdziwszy, że za życia zmarłego małżonka nie nastąpiło zabezpieczenie należytych środków utrzymania na rzecz wnioskodawcy [art. 18 ust. 1 ustawy o prawie rodzinnym (rozwód) z 1996 r.]. W chwili wydania orzeczenia rozwodowego lub w każdym czasie po jego wydaniu, a przed złożeniem wniosku o pośmiertne dostarczenie środków utrzymania, każdy z małżonków może wystąpić o pozbawienie byłego współmałżonka wyżej opisanego prawa przez sąd [art. 18 ust. 10 ustawy o prawie rodzinnym (rozwód) z 1996 r.].
