5 Jakie są skutki rozwodu/separacji?
5.1. W jaki sposób dzielony jest majątek (prawa in rem)?
Do chwili separacji lub rozwodu obowiązuje zasada rozdzielności majątkowej. Zarówno w przypadku separacji, jak i rozwodu, podział i dystrybucja majątku posiadanego tak osobno, jak i wspólnie przez strony podlega nadrzędnej zasadzie zapewnienia należytych środków utrzymania dla małżonków oraz dzieci pozostających na ich utrzymaniu [art. 3 ust. 2 lit. a) ustawy nowelizacyjnej o separacji sądowej i rodzinie z 1989 r. oraz art. 5 ustawy o prawie rodzinnym (rozwód) z 1996 r.] oraz ustawowemu wymogowi, że wszystkie orzeczone obowiązki dostarczania środków utrzymania muszą służyć interesowi sprawiedliwości [art. 16 ust. 5 ustawy o prawie rodzinnym z 1995 r. i art. 20 ust. 5 ustawy o prawie rodzinnym (rozwód) z 1996 r. ]. Podziału dokonuje sąd, mając na względzie 12 ustawowych czynników zawartych w art. 16 ust. 2 lit. a)–l) ustawy o prawie rodzinnym z 1995 r. oraz art. 20 ust. 2 lit. a)–l) ustawy o prawie rodzinnym (rozwód) z 1996 r.. Stąd też udziały małżonków w majątku ustala w każdej sprawie odrębnie sędzia przewodniczący składu orzekającego, opierając się zasadniczo na okolicznościach małżeństwa, w tym, lecz nie wyłącznie, na badaniu wpływu ról przyjętych przez małżonków w czasie trwania małżeństwa, wszelkich nakładów i przyczyniania się do powstawania majątku przez jednego lub obojga małżonków, jak również ich aktualne i przyszłe możliwości zarobkowe. W przypadkach osób o niskich dochodach sądy zwykle najbardziej skupiają się na zabezpieczeniu podstawowych potrzeb małżonka i dzieci pozostających na utrzymaniu współmałżonka, co wiąże się z zapewnieniem im miejsca zamieszkania. Sąd nie ogranicza się jednak tylko do zabezpieczenia potrzeb małżonka pozostającego na utrzymaniu, a w większości spraw, według wykształconej linii orzecznictwa, małżonkowi nieposiadającemu własnych dochodów lub mniej zamożnemu przyznaje się jedną trzecią majątku. Co się tyczy winy, to nie ma ona wpływu na podział majątku, chyba że jest ona „całkowita i oczywista”.
5.2. Kto odpowiada za istniejące zobowiązania po rozwodzie/separacji?
Odpowiedzialność za zobowiązania zaciągnięte przez jednego z małżonków nadal spoczywa na tym małżonku po rozwodzie/separacji, chyba że sąd orzeknie inaczej. Takie przeniesienie odpowiedzialności na mocy orzeczenia sądu może stanowić część kompleksowego wzajemnego rozliczenia stron orzeczonego przez sąd w interesie słuszności.
5.3. Czy małżonek ma prawo do żądania wypłaty wyrównania?
Sąd może nakazać zapłatę jednorazowej sumy pieniężnej przez jednego z małżonków na rzecz drugiego małżonka, jeżeli przemawia za tym interes sprawiedliwości [art. 16 ust. 5 ustawy o prawie rodzinnym z 1995 r. i art. 20 ust. 5 ustawy o prawie rodzinnym (rozwód) z 1996 r.] oraz biorąc pod uwagę 12 ustawowych czynników, które musi uwzględnić sąd [art. 16 ust. 2 lit. a)–l) ustawy o prawie rodzinnym z 1995 r. oraz art. 20 ust 2 lit. a)–l) ustawy o prawie rodzinnym (rozwód) z 1996 r.].
