5 Jakie są skutki rozwodu/separacji?
Ustanie małżeństwa pociąga za sobą zniesienie małżeńskiego ustroju majątkowego (art. 27 kodeksu rodzinnego) i podział wspólnego majątku.
5.1. W jaki sposób dzielony jest majątek (prawa in rem)?
Udziały małżonków we wspólnym majątku są równe (art. 28 kodeksu rodzinnego).
Sąd może jednak orzec, że większy udział we wspólnym majątku przypadnie temu z małżonków, któremu przyznano opiekę nad małoletnimi dziećmi, jeżeli taka opieka wiąże się ze szczególnymi trudnościami dla tego małżonka. Oprócz udziału we wspólnym majątku małżonek ten zatrzymuje rzeczy ruchome przeznaczone na potrzeby wychowawcze i edukacyjne dzieci (art. 29 ust. 1 i ust. 2 kodeksu rodzinnego). W przypadku rozwodu sąd może orzec większy udział we wspólnym majątku na rzecz jednego z małżonków, jeżeli jego wkład w powstawanie wspólnego majątku jest znacznie większy aniżeli wkład drugiego małżonka (art. 29 ust. 3 kodeksu rodzinnego).
W razie rozwodu każdy z małżonków jest uprawniony do części wartości przedmiotów majątkowych służących do wykonywania zawodu, prowadzenia działalności zarobkowej oraz części wartości wierzytelności drugiego małżonka nabytych w czasie trwania małżeństwa, jeżeli przedstawiają one znaczną wartość, a małżonek ten przyczynił się do ich nabycia swoją pracą, nakładami, opieką nad dzieckiem lub pracą w gospodarstwie domowym. Także przed orzeczeniem rozwodu można wystąpić z roszczeniem, jeżeli postępowanie małżonka, który nabył składniki majątku, zagraża interesom drugiego małżonka lub dzieci (art. 30 kodeksu rodzinnego).
Artykuł 31 kodeksu rodzinnego stanowi, że z roszczeniami z art. 29 ust. 3 oraz z art. 30 można wystąpić w ciągu roku od ustania małżeństwa; z roszczeniem z art. 29 ust. 1 i ust. 2 można wystąpić w ciągu roku od wykonania orzeczenia sądu rozstrzygającego o opiece nad dziećmi.
Ustrój rozdzielności majątkowej:
Przedmioty majątkowe nabywane przez małżonków w czasie trwania małżeństwa stanowią ich majątki osobiste (art. 33 ust. 1 kodeksu rodzinnego).
Po ustaniu małżeństwa każdy z małżonków może dochodzić części wartości majątku nabytego przez drugiego małżonka w czasie trwania małżeństwa w zakresie, w jakim pierwszy z małżonków przyczynił się do takiego nabycia swoją pracą, nakładami, opieką nad dziećmi, pracą w gospodarstwie domowym lub w inny sposób (art. 33 ust. 2 kodeksu rodzinnego).
Umowne ustroje majątkowe:
W drodze umowy majątkowej małżeńskiej małżonkowie mogą uzgodnić sposób podziału majątku w przypadku rozwodu (art. 38 kodeksu rodzinnego).
5.2. Kto odpowiada za istniejące zobowiązania po rozwodzie/separacji?
Artykuł 38 kodeksu rodzinnego stanowi, że małżonkowie mogą w drodze umowy majątkowej małżeńskiej uregulować swoją odpowiedzialność za ponoszone wydatki i zaciągane zobowiązania w czasie trwania małżeństwa. W przypadku nieustalenia odpowiedzialności małżonków w drodze umowy majątkowej małżeńskiej, stosuje się przepis art. 36 ust. 2, który stanowi, że: małżonkowie są współodpowiedzialni za zobowiązania zaciągnięte w celu zaspokojenia bieżących potrzeb rodziny. Po rozwiązaniu małżeństwa przez rozwód byli małżonkowie pozostają odpowiedzialni za istniejące zobowiązania zaciągnięte w czasie trwania małżeństwa jako zwykli dłużnicy solidarni, jako że nie są już współodpowiedzialni jako małżonkowie.
5.3. Czy małżonek ma prawo do żądania wypłaty wyrównania?
Kodeks rodzinny reguluje przypadki, w których jeden z małżonków jest uprawniony do otrzymania większego udziału we wspólnym majątku (zob. pkt 5.1.).
