5 Jakie są skutki rozwodu/separacji?
5.1. W jaki sposób dzielony jest majątek (prawa in rem)?
Rozwód stanowi podstawę rozwiązania wspólności małżeńskiej. W przypadku gdy małżonkowie podlegają ustrojowi majątkowemu ustawowemu, każdy z małżonków zatrzymuje składniki swojego majątku osobistego (art. 1467 kodeksu cywilnego), a majątek wspólny dzielony jest pomiędzy małżonków po połowie (art. 1475 kodeksu cywilnego). Przed dokonaniem podziału majątku sporządzany jest spis wyrównań (art. 1468 kodeksu cywilnego) należnych każdemu z małżonków z majątku wspólnego (art. 1433 kodeksu cywilnego) lub wyrównań należnych ze strony jednego z małżonków względem majątku wspólnego (art. 1437 kodeksu cywilnego). W przypadku gdy jeden z małżonków jest dłużnikiem, jego udział w podziale majątku wspólnego zostaje odpowiednio zmniejszony. W przypadku gdy jeden z małżonków jest wierzycielem, może on wykonać swoje uprawnienia, pobierając odpowiednią część z majątku wspólnego.
5.2. Kto odpowiada za istniejące zobowiązania po rozwodzie/separacji?
W razie rozwodu każdy z małżonków pozostaje odpowiedzialny za swoje długi z okresu trwania małżeństwa. Małżonek, który zaciągnął dług wspólny, pozostaje w pełni odpowiedzialny za ten dług (art. 1482. kodeksu cywilnego). Drugi z małżonków pozostaje odpowiedzialny za połowę wartości długu, ale może odpowiadać jedynie do wysokości przypadającej mu części majątku wspólnego (art. 1483 kodeksu cywilnego).
5.3. Czy małżonek ma prawo do żądania wypłaty wyrównania?
W przypadku podziału majątku wspólnego pod uwagę brane są wszelkie wyrównania pomiędzy małżonkami oraz wielkość majątku wspólnego (zob. pkt 5.1 powyżej).
5.3.1. W przypadku ustroju wspólności majątkowej z wyrównaniem dorobków:
- Czy roszczenie można zaspokoić w formie zapłaty lub w naturze?
- W jaki sposób oceniane jest roszczenie?
- Jaka jest wysokość płatności wyrównania?
- W jakiej sytuacji zalecane jest roszczenie?
W przypadku rozdzielności majątkowej z wyrównaniem dorobków nie istnieje wspólność majątkowa ani wspólny majątek. W chwili ustania ustroju majątkowego małżonek, który zgromadził mniejszy majątek, ma względem drugiego małżonka roszczenie osobiste. Małżonek ten nie może wykonać prawa do rozliczenia rzeczowego, chyba że małżonkowie uzgodnili inaczej lub orzeczenie sądowe stanowi inaczej (art. 1576 kodeksu cywilnego). Wartość roszczenia o wyrównanie dorobków jest równa połowie różnicy pomiędzy majątkami małżonków zgromadzonymi w trakcie obowiązywania ustroju (art. 1575 kodeksu cywilnego), z uwzględnieniem ich majątków pierwotnych i majątków końcowych (art. 1570–1574 kodeksu cywilnego). Te same zasady obowiązują w przypadku, gdy para wybrała opcjonalny francusko-niemiecki ustrój rozdzielności majątkowej z wyrównaniem dorobków. Roszczenie o wyrównanie dorobków przedawnia się po trzech latach od chwili ustania ustroju (art. 1578 ust. 4 kodeksu cywilnego).
5.3.2. W innych przypadkach (brak wspólności majątkowej z wyrównaniem dorobków)?
W przypadku ustroju rozdzielności majątkowej nie istnieje wspólność majątkowa ani wspólny majątek, mogą jednak mieć miejsce rozliczenia pomiędzy małżonkami, zwłaszcza gdy środki własne jednego z nich posłużyły do powiększenia majątku drugiego małżonka.
