1 Jakie jest prawo właściwe?
1.1. Jakie prawo ma zastosowanie do majątku małżonków? Jakie kryteria/zasady stosuje się w celu określenia prawa właściwego? Jakie międzynarodowe konwencje wiążą w tym zakresie?
Stosunki osobiste i majątkowe między małżonkami podlegają każdoczesnemu wspólnemu prawu ojczystemu. (art. 51. ust. 1 ustawy Prawo prywatne międzynarodowe) W razie braku takiego prawa stosuje się prawo państwa, w którym oboje małżonkowie mają miejsce zamieszkania (miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu – art. 25 kodeksu cywilnego), a w razie braku takiego miejsca zamieszkania - prawo państwa, w którym oboje małżonkowie mają miejsce zwykłego pobytu. Jeżeli małżonkowie nie mają miejsca zwykłego pobytu w tym samym państwie, stosuje się prawo państwa, z którym małżonkowie w inny sposób są wspólnie najściślej związani. (art. 51 ust. 2 ustawy Prawo prywatne międzynarodowe). Polska jest stroną umów dwustronnych z wieloma państwami, których przedmiotem jest wskazanie prawa właściwego dla stosunków majątkowych małżeńskich. W stosunkach z obywatelami tych państw postanowienia tych umów dwustronnych mają pierwszeństwo przed polską ustawą prawo prywatne międzynarodowe. Wykaz tych umów oraz ich teksty dostępne są na stronie: https://traktaty.msz.gov.pl.
1.2. Czy małżonkowie mogą wybrać prawo właściwe? Jeśli tak, jakie zasady obowiązują przy takim wyborze (np. prawa, które można wybrać, wymogi formalne, retroaktywność)?
Małżonkowie mogą poddać swe stosunki majątkowe oraz majątkową umowę małżeńską prawu ojczystemu jednego z nich albo prawu państwa, w którym jedno z nich ma miejsce zamieszkania lub miejsce zwykłego pobytu. Wyboru prawa można dokonać zarówno przed zawarciem małżeństwa jak i w trakcie trwania małżeństwa. (art. 52 ust. 1 ustawy Prawo prywatne międzynarodowe) W razie braku wyboru prawa, do takiej umowy stosuje się prawo właściwe dla stosunków osobistych i majątkowych między małżonkami z chwili jej zawarcia (art. 52 ust. 2 ustawy Prawo prywatne międzynarodowe).
Dokonując wyboru prawa wystarczy zachować formę przewidzianą dla takich umów przez prawo wybrane lub prawo państwa, w którym do wyboru prawa doszło. (art. 52 ust. 3 ustawy Prawo prywatne międzynarodowe ) Zgodnie z prawem polskim majątkowa umowa małżeńska musi zostać zawarta w formie aktu notarialnego (art. 73 ust. 2 kodeksu cywilnego i art. 47 ust. 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego).
