5 Wat zijn de gevolgen van echtscheiding/scheiding?

Een echtscheiding of scheiding van tafel en bed betekent het einde van het stelsel van gemeenschap van aanwinsten. Dit leidt tot de vereffening en ontbinding van het gemeenschappelijk vermogen (art. 1392 BW). Een echtscheiding betekent tevens het einde van het huwelijk.

5.1. Hoe wordt het vermogen (goederen rechten) verdeeld?

Het vermogen wordt als volgt verdeeld. Er wordt eerst een boedelbeschrijving opgesteld (art. 1396 BW), zowel van de goederen (art. 1397 BW) als van de schulden (art. 1398 BW). Nadat dit is gedaan, worden eerst de gemeenschappelijke schulden betaald, in contanten of met het gemeenschappelijk vermogen (art. 1399-1400 BW). Schuldeisers behouden hun rechten tot zij volledig zijn betaald (art. 1401 BW). Na de betaling van crediteuren, worden de verrekening en terugbetalingen waarop elk van beide echtgenoten recht heeft vereffend (art. 1403 BW), en eventuele overschotten worden gelijk verdeeld tussen man en vrouw of hun erfgenamen (art. 1404 BW).

De eigen vermogens worden niet verdeeld. Deze kunnen niet worden verdeeld omdat ze enkel aan de eigenaar toebehoren. Dit vermogen isopgenomen in artikel 1346 BW.

De echtelijke woning kan, ondanks dat deze uitgesloten is van de verdeling van de goederen indien deze aan een van beide echtgenoten toebehoort, door de rechter aan de andere echtgenoot worden toegewezen indien deze laatste hiervan afhankelijk isom aan zijn/haar basisbehoeften te voldoen of wanneer een gemeenschappelijk kind hiervan afhankelijk is (art. 96 BW).

5.2. Wie is aansprakelijk voor de bestaande schulden na echtscheiding/scheiding?

Na het opstellen van de inventaris, worden de gemeenschappelijke schulden voldaan in contanten of met het gemeenschappelijk vermogen (art. 1399-1400 BW). Schuldeisers behouden hun rechten tot zij volledig zijn betaald (art. 1401 BW).

5.3. Kan een echtgenoot aanspraak maken op een vergoeding jegens de ander?

Indien de scheiding van tafel en bed of de echtscheiding onrechtvaardige negatieve gevolgen heeft voor een echtgenoot, dan heeft deze echtgenoot recht op compensatie, die kan bestaan uit tijdelijke of voortdurende betaling van onderhoudsgelden of een enkele betaling. De compensatie kan tussen de echtgenoten worden overeengekomen in een regelingsovereenkomst die door de rechter is goedgekeurd of bij afwezigheid van een dergelijke overeenkomst kan deze worden vastgesteld door de rechter, die met bepaalde omstandigheden rekening houdt (art. 97 BW). Daarnaast heeft een echtgenoot die te goeder trouw heeft gehandeld recht op compensatie in gevallen waarin het huwelijk nietig wordt verklaard (art. 98 BW). Het onderhoudsgeld kan worden aangepast in geval van aanzienlijke wijzigingen in de omstandigheden (art. 100 BW). Het recht op onderhoudsgeld kan in bepaalde omstandigheden ook worden verloren (art. 101 BW).

5.3.1. In geval van het stelsel van gemeenschap van overschot:
- Moet de aanspraak worden voldaan door middel van betaling of in natura?
- Hoe wordt de aanspraak beoordeeld?
- Wat is het bedrag van de vergoeding?
- Wanneer is de aanspraak verjaard?

In geval van gemeenschap van aanwinsten, wordt de verrekening van een compensatievordering evenals de berekening, de betaling en de duur ervan beheerst door de bepalingen zoals beschreven in 5.3.

5.3.2. In andere gevallen (geen gemeenschap van overschot)?

Dezelfde regels (in 5.3.) zijn van toepassing op andere huwelijksvermogensstelsels.